Ως πτώση ορίζεται η άσκοπη και ακούσια μετακίνηση προς το έδαφος ή άλλο χαμηλότερο επίπεδο. Η άσκοπη και ακούσια μετακίνηση προς ένα έπιπλο δεν θεωρείται πτώση. Οι πτώσεις είναι διαδεδομένες μεταξύ των ηλικιωμένων και μπορούν να οδηγήσουν σε τραυματισμό, οστικά κατάγματα σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος απαιτούν παραμονή στο κρεβάτι ή εισαγωγή στο νοσοκομείο και αυξάνουν τα κόστη νοσηλείας.

 Ο κίνδυνος για πτώση στο έδαφος αυξάνει εξαιτίας περιβαλλοντικών κινδύνων, τη λήψη φαρμάκων, προβλημάτων όρασης, διαταραχές της μυικής ισχύος και του συστήματος της ισορροπίας. Σε όλα τα ηλικιωμένα άτομα που επισκέπτονται το γιατρό τους για κάποιο πρόβλημα πτώσης στο έδαφος ή πρόβλημα ισορροπίας θα πρέπει να ερευνώνται όλοι οι πολλαπλοί περάγοντες κινδύνου για πτώση με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού, σωματική κλινική εξέταση, έλεγχο της ισορροπίας και αξιολόγηση του περιβάλλοντος διαβίωσης ή εργασίας του ασθενούς[1].

Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ωτορινολαρυγγολογική Αλλεργία, Φωνιατρική, Βαρηκοίες, Ίλιγγοι, Ιατρική Διατροφολογία, Προληπτική Ιατρική, Συμπληρωματική Ιατρική, Ιατρικές χρήσεις του Κόκκινου κρασιού, Βιταμίνη D. Damaskinou 46, Korinthos 20100, Greece tel. 00302744023768, 00306944280764, e-mail: pharmage@otenet.gr www.gelis.gr, www.orlpedia.gr, www.allergopedia.gr, www.gkelanto.gr, www.pharmagel.gr

Ιωάννης Ζώγκος. Ιατρός Ορθοπαιδικός ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ:Οροπαιδική Χειρουργική παιδιών και Ενηλίκων, Ορθοπαιδική Ογκολογία, Συμπληρωματική Ιατρική, Προληπτική Ιατρική, Ιατρική Διατροφολογία, Βιταμίνη D Περιάνδρου 33α, Κόρινθος 20100, Τηλ. 2741021388, 6972886261 e-mail: johnzogos@gmail.com

Νίκος Μουσούρος, Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: ΩΡΛ Αλλεργία, Ενδοσκοπήσεις, Προληπτική Ιατρική, Συμπληρωματική Ιατρική, Ιατρική Διατροφολογία, βιταμίνη D Βασιλίσσης Σοφίας 29 , Άργος 21200 , Tηλ. 2751021211, 6945995538 e-mail:nmoussouros@hotmail.com

Θάνος Φιλάνδρας, Γενικός Ιατρός, Διευθυντής του Κέντρου Υγείας Γκούρας, Κορινθίας, Tηλ. 6936803030, e-mail:afilandras@yahoo.gr ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Βιοϊατρικός Βελονισμός, Συστηματική Οικογενειακή Θεραπεία, Λοίμωξη HΙV (EUROSIDA), Προληπτική Ιατρική, Συμπληρωματική Ιατρική, Ιατρική Διατροφολογία, Βιταμίνη D

Η συχνότητα των πτώσεων των ηλικιωμένων στο έδαφος

Δεν υπάρχουν διαθέσιμες αξιόπιστες εκτιμήσεις του αριθμού των πτώσεων των ηλικιωμένων στο έδαφος σε διάφορους πληθυσμούς. Παρά τούτο οι πτώσεις στο έδαφος τη μεγαλύτερη μοναδική αιτία θνησιμότητας στα ηλικιωμένα άτομα.[2]. 

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες ανακοινώσεις, κατ’ έτος συμβαίνουν πτώσεις στο 30% των ατόμων άνω των 65 ετών, ενώ στα άτομα άνω των 80 ετών το ποσοστό των πτώσεων κατ’ έτος φθάνουν το 40-50%. Η μεγάλη συχνότητα των πτώσεων των ηλικιωμένων οδηγεί σε ουσιαστική νοσηρότητα και θνησιμότητα [3].

 Υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο των ανθρώπων άνω των 65 ετών έχουν εμπειρία μιας ή περισσοτέρων πτώσεων κατ’έτος [4] και αποτελούν καθοριστικό παράγοντα δημιουργίας υπολειτουργίας του σώματος, που οδγηεί το 40% των πασχόντων σε νοσοκομεία ή ιδρύματα αποκατάστασης. [5].

Ο οικονομικός αντίκτυπος του τραυματισμού στα ηλικιωμένα άτομα επηρεάζει αρνητικά τα κοστολόγια της Δημόσιας υγείας και δημιουργεί προβλήματα στους προγραμματιστές της[6].

Ο κίνδυνος πρόκλησης καταγμάτων σε οστά του σώματος των ηλικιωμένων (πλην των οστών της σπονδυλικής στήλης) και ιδιαίτερα του ισχίου είναι αυξημένος και έχει φθάσει σχεδόν σε επίπεδα επιδημίας σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες.

Μεταξύ των πολλών παραγόντων που συμβάλλουν σε τέτοια κατάγματα περιλαμβάνεται η αυξημένη συχνότητα των πτώσεων και η ελάττωση της οστικής μάζας.[7].

Η σχέση της έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης D και των πτώσεων στο έδαφος

Όταν αναφερόμαστε στον όρο βιταμίνη D εννοείται η βιταμίνη D2 και η βιταμίνη D3. Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης D είναι συνηθισμένη στα ηλικιωμένα άτομα και οδηγεί σε δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό,   . Βλέπε: Πανδημια ανεπαρκειας βιταμίνης D3©

 Με την παρέλευση της ηλικίας η οστική πυκνότητα ελαττώνεται προοδευτικά και τούτο εξηγείται μερικώς με την αυξημένη έκκριση της ορμόνης των παραθυρεοειδών αδένων [9], που δημιουργείται από την έλλειψη βιταμίνης D και τη χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου, η οποία δεν αντιρροπείται με την αύξηση της παραγωγής της 25-διυδρόξυβιταμίνης [1,25(OH)2D][10].

Βλέπε: ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D©

Οι πτώσεις σχετίζονται με σωματικές αναπηρίες, πτώχευση της ποιότητας ζωής, αύξηση της πληθυσμιακής θνησιμότητας και δημιουργία υπέρογκων δαπανών υγείας [11].

 Υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι διάφορες χρήσιμες παρεμβάσεις των γιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, όπως π.χ. αναζήτηση των πολλαπλών παραγόντων κινδύνου πρόκλησης πτώσεων και η ορθή αντιμετώπισή τους, σωματικές ασκήσεις/φυσιοθεραπεία και συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 περιορίζουν τις πτώσεις μεταξύ των ατόμων που έχουν επιλλεγεί ότι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για πτώση. Οι βλάβες των ασθενών που μπορεί να προκύψουν από αυτές τις ιατρικές παρεμβάσεις είναι ανάξιες λόγου. Παρά τούτο οι μελλοντικές έρευνες θα επιβεβαιώσουν αυτή τη θέση.

 Η κατάσταση των επιπέδων της βιταμίνης D ενός ατόμου εξαρτάται από την παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα, που επιτυγχάνεται με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας Β του ηλιακού φωτός, την πρόσληψη βιταμίνης D μέσω της διατροφής και των συμπληρωμάτων βιταμίνης D3.

Η κατάσταση των επιπέδων της βιταμίνης D3 στον οργανισμό υπολογίζεται μετρώντας τα επίπεδα του κυριότερου μεταβολίτη της βιταμίνης D3 , της 25-υδροξυβιταμίνης D3 [25(OH)D3]. 

Η ύπαρξη χαμηλών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στον ορό και υψηλών επιπέδων αλκαλικής φωσφατάσης μπορεί να σημαίνουν επίσης έλλειψη βιταμίνης D3. Συνήθως το 50%-90% της βιταμίνης D3 του σώματος προέρχεται από τη φωτοσύνθεση της βιταμίνης D3 στο δέρμα, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από τη διατροφή.

Η παραγωγή βιταμίνης D3 στο δέρμα εξαρτάται από την έκθεση στον ήλιο., το γεωγραφικό πλάτος διαμονής του κάθε ατόμου, το χρώμα του δέρματος, τη χρήση ηλιοπροστατευτικών ουσιών και την κάλυψη του σώματος με ενδυμασία που δεν εκθέτει το δέρμα στον ήλιο.

 Η έλλειψη και η ανεπάρκεια βιταμίνης D3 είναι πολύ συνηθισμένες παγκοσμίως ιδιαιτέρως στις ομάδες υψηλού κινδύνου υποβιταμίνωσης D , όπως τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, οι ηλικιωμένοι και οι μετανάστες. [12].

Η υποβιταμίνωση D είναι συνηθέστερη στις Μεσογειακές χώρες, παρά στις χώρες του Βορρά, πιθανόν, διότι στις Βόρειες χώρες καταναλίσκουν μεγαλύτερες ποσότητες ψαριών, οι τροφές τους (γάλα, χυμοί) είναι ενισχυμένες με βιταμίνη D και προσλαμβάνουν συμπληρωματικά βιταμίνη D3 [13].

Τα επίπεδα της βιταμίνης D 3 στον ορό σχετίζονται με τη μυική ισχύ, με τη λειτουργική κατάσταση του σώματος και τον κίνδυνο πτώσεων στο έδαφος και καταγμάτων[14].

Έχει αποδειχθεί σε γυναίκες που φιλοξενούνται σε γηροκομεία ότι, η καθημερινή λήψη ασβεστίου και φωσφόρου ελαττώνει τον αριθμό των πτώσεων και τον κίνδυνο καταγμάτων, αυξάνει την οστική πυκνότητα και βελτιώνει τη μυοσκελετική λειτουργία [15, 16, 17].

Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 και ασβεστίου μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο καταγμάτων, αλλά τα αποτελέσματα αυτά μπορεί να είναι μικρότερα στα κοινόβια ηλικιωμένων ατόμων, παρά στους τροφίμους γηροκομείων. Η χορήγηση κατάλληλων δοσολογικών σχημάτων σ’αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται περαιτέρω μελέτη.

Οι υπάρχουσες αποδείξεις μέχρι τώρα δεν έχουν επαρκέσει για τη συστηματική συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 για λόγους καρκινοπροστασίας[18].

Δεχόμενοι τη θέση της αποφυγής φαρμάκων που μπορεί να συνοδεύονται από παρενέργειες, η συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D3 έδειξε ότι περιορίζει τον κίνδυνο κατάγματος του ισχίου και ιδιαίτερα στα άτομα γηροκομείων [19].

 Η συστηματική μελέτη 13 κλινικών δοκιμών χορήγησης ασβεστίου και βιταμίνης D3 σε 2496 ηλικιωμένους ασθενείς έδειξε ότι βελτιώνει τη σωματική λειτουργία[20].

O Vallecillo G και οι συνεργάτες του (2000), σε μια μέτα-ανάλυση που έγινε επί ενός δείγματος 1237 ασθενών, συμπεράνανε ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 φαίνεται να περιορίζει τον κίνδυνο των πτώσεων στο έδαφος περισσότερο από το 20%, τόσο σε ηλικιωμένους τροφίμους γηροκομείων, όσο και σε περιπατητικούς ηλικιωμένους [21].

Η σημασία της έλλειψης βιταμίνης D στην παθογένεση της οστεοπόρωσης και της απώλειας μυικής ισχύος στους ηλικιωμένους

Υπάρχει σήμερα γενική συμφωνία για τη σημασία της έλλειψης βιταμίνης D στην παθογένεση της οστεοπόρωσης και της απώλειας της μυικής ισχύος στα ηλικιωμένα άτομα. Πάνω απ’ όλα, η βιταμίνη D δεν περιόριζει τις πτώσεις στο έδαφος, αλλά μπορεί να εξασφαλίσει αυτό στα άτομα με χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D [22]. Παρά τούτο δημιουργούνται ερωτήματα για το πώς θα χρησιμοποιείται η συμπληρωματικά χορηγούμενη βιταμίνη D για λόγους προληπτικούς, στο μέλλον.

Βλέπε: H ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΣΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ©

 Σύμφωνα με τις υπάρχουσες προβλέψεις, ο πληθυσμός άνω των 65 ετών, στις αναπτυγμένες χώρες θα έχει διπλασιαστεί το 2050. Ως εκ τούτου αυτή θα είναι η ηλικιακή ομάδα με το μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης, όπως οι ηλικιωμένοι και οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, τουλάχιστον στην Ισπανία και άλλες Μεσογειακές χώρες [23, 24].

Ίσως οι στρατηγικές πολιτικές που αφορούν τη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας χρειάζεται να υιοθετήσουν τη συμπληρωματική σε πληθυσμούς που βρίσκονται σε κίνδυνο οστεοπόρωσης, όπως οι ηλικιωμένοι και οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες [25].

 Αυτή η συμπληρωματική χορήγηση που στοχεύει στην πρόληψη των πτώσεων στο έδαφος των ηλικιωμένων είναι αποτελεσματική , τόσο για τον περιορισμό των πτώσεων στο έδαφος, όσο και για τον περιορισμό της μηνιαίας συχνότητας των πτώσεων. Η πιο αποτελεσματική παρέμβαση για την πρόληψη των πτώσεων στο έδαφος είναι αυτή που περιλαμβάνει την εκτίμηση των πολυπαραγοντικών κινδύνων για πτώση στο έδαφος και το πρόγραμμα αντιμετώπισής τους, που περιλαμβάνουν την καθιέρωση της συστηματικής, καθημερινής σωματικής άσκησης [26].

Περιορισμός του κινδύνου κατάγματος λόγω της προστατευτικής δράσης της βιταμίνης D

Στο παρελθόν, το μέτριο προστατευτικό αποτέλεσμα της βιταμίνης D στον κίνδυνο πρόκλησης καταγμάτων είχε αποδοθεί στις αλλαγές της οστικής πυκνότητας [27]. Όμως η βιταμίνη D βελτιώνει άμεσα τη μυική ισχύ και ως εκ τούτου περιορίζει τον κίνδυνο κατάγματος μέσω της πρόληψης της πτώσεως στο έδαφος [28, 29].

Σε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες, που έγιναν τα πρόσφατα χρόνια βρέθηκε ότι η βιταμίνη D περιορίζει τη συχνότητα των καταγμάτων από πτώση μέσα σε 8-12 εβδομάδες από την ημερομηνία έναρξης της χορήγησής της. Αυτό το εύρημα είναι συμβατό με τη γνώση , ότι η συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D3 αυξάνει τη μυική ισχύ [30, 31, 32].

Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D φαίνεται να περιορίζει τον κίνδυνο των πτώσεων μεταξύ των περιπατητικών και των τροφίμων σε γηροκομεία υπερηλίκων , σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20%, εφόσον έχουν σταθερή γενική υγεία[33].

Μυοπάθεια από έλλειψη βιταμίνης D3

Με την πάροδο της ηλικίας, περιορίζεται η σύνθεση της βιταμίνης D3 στο δέρμα, καθώς περιοριζεται η έκθεση του γυμνού σώματος στην ηλιακή ακτινοβολία, προκαλώντας έλλειψη βιταμίνης D3.

Η έλλειψη βιταμίνης D3 στα ηλικιωμένα άτομα δεν οδηγεί μόνο σε σε διαταραχή της επιμετάλλωσης των οστών, αλλά και σε μυοπάθεια[34].

 Η υποβιταμίνωση D έχει αποδειχτεί ότι σχετίζεται με την ελάτωση της μυικής ισχίος, σαρκοπενία, και περιορισμό της λειτουργικότητας του σώματος.

 Αρκετές πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι οι χαμηλές συγκεντρώσεις των επιπέδων της βιταμίνης D στον ορό σχετίζονται με ελάττωση της σωματικής λειτουργίας και πτώσεις των ηλικιωμένων ατόμων στο έδαφος.

Σε μια μελέτη επί Ιαπώνων ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών βρέθηκε ότι τα χαμηλά επίπεδα της 25-υδροξυβιταμίνης D [25 (OH) D] σχετίζονται σημαντικά με ελάττωση της σωματικής απόδοσης και πτώσεις επί του εδάφους [35, 36].

Ο μαρασμός των σκελετικών μυών σχετίζεται επίσης με το γήρας, τις χρόνιες νόσους, τον καρκίνο, την αιμοκάθαρση, τα οποία συμβάλλουν στην αύξηση της συχνότητας των πτώσεων στο έδαφος.

 Η 1,25-Διυδρόξυβιταμίνη D3 (1,25-D3), η οποία είναι η ενεργός μορφή της βιταμίνης D3, είναι αναγνωρισμένη ως ρυθμιστής της ομοιοστασίας του ασβεστίου και του φωσφόρου σε σχέση με την οστική ανάπτυξη και συντήρηση και για τα ασβεσταιμικά αποτελέσματά της στα όργανα στόχους, όπως το λεπτό έντερο, νεφροί και παραθυρεοειδείς αδένες. Βλέπε: Διατροφικές πηγές της βιταμίνης D©

 Έχει αποδειχτεί ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 βελτιώνει τη μυική απόδοση και περιορίζει τις πτώσεις στα ηλικιωμένα άτομα με έλλειψη βιταμίνης D3. Παρά τούτο, λίγα είναι γνωστά για τους υποκείμενους μηχανισμούς ή το ρόλο της 1,25-D3 στην προαγωγή της μυικής διαφοροποίησης σε κυτταρικό και ή μοριακό επίπεδο [37].

Ο Garcia LA, και οι συνεργάτες (2011) εξέτασαν το αποτέλεσμα της 1,25-D3 στον πολλαπλασιασμό των μυοβλαστικών κυττάρων, την εξέλιξη και διαφοροποίησή τους σε μυοσωληνάρια και εντόπισαν τις μοριακές οδούς κλειδι που σχετίζονται με τη βιταμίνη D για τη μυική ρύθμιση και υποστήριξαν τη θεωρία της μεσολάβησης της βιταμίνης D σε επιλεγμένες καταστάσεις μυικής διαταραχής [37].

 Η πρόληψη των πτώσεων των ηλικιωμένων μπορεί να επιτευχθεί με φθινούς τρόπους όπως η βελτίωση της μυικής απόδοσης με ήπιες γυμναστικές ασκήσεις π.χ. το Tai Chi , που είναι είδος ήπιας γυμναστικής), ο έγκαιρος προγραμματισμός χειρουργικής αφαίρεσης του καταρράκτη των οφθαλμικών φακών και η διακοπή των ψυχοτροπικών φαρμάκων.

Παρά τούτο η αποτελεσματικότητα αυτών των τρόπων δεν έχει επιβεβαιωθεί με μεγάλο αριθμό κλινικών δοκιμών και σε μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων. Ο φθινότερος τρόπος πρόληψης των πτώσεων των ηλικιωμένων και ιδίως των τροφίμων των γηροκομείων βρέθηκε ότι είναι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 [38].

Βλέπε: Eπιθυμητές ή ιδανικές τιμές επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα©, δεδομένου ότι είναι δυσχερής η έκθεση του γυμνού σ΄ωματός τους στον ήλιο και της περιορισμένης δυνατότητας του δέρματός τους να φωτοσυνθέσει τη βιταμίνηD3: Βλέπε: Βιταμίνη D ή η βιταμίνη του ηλιόφωτος©

Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 από το στόμα ελαττώνει τόσο τους κινδύνους για τις πτώσεις, όσο και των καταγμάτων. Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 ως στρατηγική πρόληψης των πτώσεων και των καταγμάτων των ηλικιωμένων σε ευρείες ομάδες πληθυσμών αποτελεί ρεαλιστική στρατηγική ανόδου του επιπέδου της Δημόσιας Υγείας [39].

Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 καλύπτει όλες τις αιτίες της υποβιταμίνωσης (προχωρημένη ηλικία, ανδρικό φύλο, νεφρική ανεπάρκεια, υποσιτισμός, πολυνοσηρότητα) ή τις κλινικές επιπλοκές της έλλειψής της βιταμίνης D3 (σπονδυλικά ή μη σπονδυλικά κατάγματα, διαταραχές της ισορροπίας, ιστορικό πτώσεων, μυική αδυναμία, γνωσιακή ανεπάρκεια).

Γιαυτό το λόγο οι γιατροί ενθαρρύνουν τους ηλικιωμένους ασθενείς να παίρνουν συχνότερα συμπληρωματικά βιταμίνη D3 [40].

 Ο φθηνότερος τρόπος να περιοριστεί η παγκόσμια συχνότητα θνησιμότητας είναι να ανεβούν τα επίπεδα της 25(OH)D3 στον ορό από τα 54 στα 110nmol/l , καθώς το κόστος της βιταμίνης D3 είναι πολύ μικρό και η λήψη της συνοδεύεται από ασήμαντες παρενέργειες.

Επίσης χωρίς κόστος, μπορεί να αυξηθούν τα επίπεδα των συγκεντρώσεων της 25(OH)D3 , με την έκθεση του γυμνού σώματος στη ηλιακή ακτινοβολία , στο μέσο της ημέρας για 10-15 λεπτά [41].

Η πρόληψη των πτώσεων στο έδαφος

Εκτός από τα μέτρα που αναφέρθηκαν ππιο πάνω για τον περιορισμό των πτώσεων στο έδαφος των ηλικιωμένων, δηλαδή την εφαρμογή ειδικών προγράμμάτων γυμναστικής, όπως το tai chi, η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 από το στόμα, η διακοπή των ψυχοτρόπων φαρμάκων που μπορεί να παίρνουν οι ηλικιωμένοι και η έγκαιρη χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης του οφθαλμικού καταρράκτη, συνιστάται η αξιολόγηση των δράσεων και των παρενεργειών των φαρμάκων που παίρνουν οι ηλικιωμένοι, η διόρθωση της οπτικής οξύτητας με τη χρήση κατάλληλων γυαλιών, η διόρθωση της ορθοστατικής υπότασης, η αποκατάσταση των διαταραχών του λαβυρίνθου που προκαλούν διαταραχές της ισορροπίας, η τροποποίηση του περιβάλλοντος καθημερινής διαβίωσης των ηλικιωμένων μπορεί να δράσουν επωφελώς στην πρόληψη των πτώσεων στο έδαφος [42].

 Η σαρκοπενία των ηλικιωμένων μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη λήψη επαρκών ποσοτήτων πρωτεΐνης καθημερινώς, την πρόσληψη τροφών με ενέργεια, όπως το ελαιόλαδο, τα ιχθυέλαια, κλπ

Η εφαρμογή σωματικών ασκήσεων που αυξάνουν τη μυική αντίσταση και η διατήρηση του σωματικού βάρους είναι σοβαρά προστατευτικά μέτρα που προλαβαίνουν τη μυική έκπτωση και μυική ισχύ. Η διέγερση της πρωτεϊνοσύνθεσης εξαρτάται από την ποιότητα των αμινοξέων που υπάρχουν στο διαιτολόγιο. Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης D θα πρέπει να θεραπεύεται με συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 από το στόμα [43].

 Ανεξάρτητα από τις στρατηγικές που θα εφαρμοστούν για την πρόληψη των πτώσεων στο έδαφος θα πρέπει πάντοτε να εφαρμόζεται ένα θεραπευτικό πρόγραμμα αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης, το οποίο βασικά συνίσταται στη χορήγηση ασβεστίου, βιταμίνης D3, σωματική δραστηριότητα και περιορισμό των κινδύνων πτώσεως στο έδαφος ή την πρόληψή τους, όπως περιγράφηκε παραπάνω.

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης περιλαμβάνει τη χορήγηση καλσιτονίνης, διφωσφονικών, οιστρογόνων, εκλεκτικών τροποποιητών των οιστρογόνων [elective estrogen receptor modulators (SERMs) ] και δενοσουμάμπη[ 51].

Συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 στους ηλικιωμένους

Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D3 σε δόσεις που κυμαίνονται από 1000-4000 ΙU ημερησίως [52], μπορεί να αποκαταστήσουν τις φυσιολογικές συγκεντρώσεις της 25(OH)D στον ορό και να κατεβάσουν τα επίπεδα των συγκεντρώσεων της παραθυρεοειδικής ορμόνης του ορού, στα ηλικιωμένα άτομα [44, 45, 46, 47].Βλέπε: Ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη D3

Σε γεροντικό πληθυσμό με συγκεντρώσεις στον ορό της 25(OH)D3 εντός των φυσιολογικών ορίων, όταν χορηγήθηκαν συμπληρωματικά 2000IU βιταμίνης D3 προκλήθηκε αύξηση 100% των συγκεντρώσεων των επιπέδων της 25(OH)D , αλλά όχι των συγκεντρώσεων στον ορό της 1,25(OH)2D [48].

 Η μη αύξηση των συγκεντρώσεων στον ορό της 1,25(OH)2D μπορεί να εξηγηθεί με την ελάττωση της δραστηριότητας της 1-υδροξυλάσης που ακολουθεί μετά την αύξηση των συγκεντρώσεων του ασβεστίου στον ορό και την ελάττωση των συγκεντρώσεων της παραθυρεοειδικής ορμόνης στον ορό [50].

Πρακτικά, για την πρόληψη των πτώσεων στο έδαφος και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης των ηλικιωμένων μπορεί να χοερηγηθούν 1000 - 4000 IU βιταμίνης D3, από το στόμα ημερησίως. Σκεύασμα επιλογής βιταμίνης D3 μπορεί να είναι το D3-Gkelin drops, διότι η φυσική και όχι η συνθετική βιταμίνη D3, που περιέχει φέρεται μέσα σε βιολογικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο,  που επιτρέπει την ασφαλή απορρόφηση της βιταμίνης D3, δεδομένου ότι η βιταμίνη D3 είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη. Κάθε σταγόνα D3-Gkelin περιέχει 1000 IU σε κάθε σταγόνα. Ανάλογα με τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3 στο αίμα αποφασίζεται η δοσολογία του D3 Gkelin drops. Κάθε σταγόνα του D3 Gkelin peri;exei 1000 IU. H δοσολογία του D3 Gkelin drops σε όλες τις ηλικίες περιγράφεται στον πίνακα του Dr Gkelin drops

Το ανώτερο ανεκτό επίπεδο από το χορηγούμενο από το στόμα ασβέστιο κυμαίνεται από 1000-4000 mg ημερησίως βάσει της έκκρισης του ασβεστίου ή το σχηματισμό νεφρολίθων, ενώ η καθημερινή χορήγηση 1-4 σταγόνων ή 1,000-4,000IU του D3-Gkelin για τη βιταμίνη D3 βασίζεται στην στην παρακολούθηση του ασθενούς ώστε να μην εκδηλώσει υπερασβεστιαιμία.

Βλέπε: ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (ΗΠΑ) ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ©

Tο D3 Gkelin drops σας αποστέλλεται ταχυδρομικά, σε κάθε πόλη ή περιοχή της Ελλάδος (Ταχυμεταφορές Speedex) στην τιμή των 11.84 Ευρώ περιλαμβανομένου του ΦΠΑ [συν 2,00€ μεταφορικά + 1,86 αντικαταβολή (σύνολο 3,86 Ευρώ)].

Μπορείτε να το παραγγείλετε τηλεφωνώντας: Σταθερό: 2741026658, 2744023768. Κινητό: 6944280764 ή στέλνοντας mail: pharmage@otenet.gr ή μέσω του e-shop της pharmagel. Αν είστε κάτοικος Κύπρου ή άλλης χώρας του εξωτερικού επικοινωνήστε μαζί μας, για να σας πληροφορήσουμε το κόστος των μεταφορικών.

Ώρες επικοινωνίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00π.μ-13.00 μμ.
Τις υπόλοιπες ημέρες και ώρες μπορείτε να το παραγγέλλετε, στέλνοντας mail στη διεύθυνση pharmage@otenet.gr, ή με SMS γράφοντας ονοματεπώνυμο, ταχυδρομική διεύθυνση, ταχυδρομικό τομέα, τηλέφωνο επικοινωνίας.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1. Bradley SM. Falls in older adults. Mt Sinai J Med. 2011 Jul-Aug;78(4):590-5. doi: 10.1002/msj.20280.

2. Sattin RW, Lambert Huber DA, DeVito CA, et al. The incidence of fall injury events among the elderly in a defined population. Am J Epidemiol. 1990;131:1028-1037.pmid:2343855.

3. Tinetti ME, Speechley M, Ginter SF. Risk factors for falls among elderly persons living in the community. N Engl J Med. 1988;319:1701-1707.pmid:3205267.

4. Campbell AJ, Reinken J, Allan BC, Martinez GS. Falls in old age: a study of frequency and related clinical factors. Age Ageing. 1981;10:264-270.pmid:7337066.

5. Tinetti ME, Williams CS. Falls, injuries due to falls, and the risk of admission to a nursing home. N Engl J Med. 1997;337:1279-1284.pmid:9345078.

6. Rizzo JA, Friedkin R, Williams CS, Nabors J, Acampora D, Tinetti ME. Health care utilization and costs in a Medicare population by fall status. Med Care. 1998 Aug;36(8):1174-88.

7. Chapuy MC, Arlot ME, Duboeuf F, Brun J, Crouzet B, Arnaud S, Delmas PD, Meunier PJ. Vitamin D3 and calcium to prevent hip fractures in the elderly women. N Engl J Med. 1992 Dec 3;327(23):1637-42.

8. Wang Y, DeLuca HF. Is the vitamin d receptor found in muscle? Endocrinology. 2011 Feb;152(2):354-63. Epub 2010 Dec 29.

9. Forero MS, Klein RF, Nissenson RA, et al. Effect of age on circulating immunoreactive and bioactive parathyroid hormone levels in women . J Bone Miner Res 1987;2:363–6.

10. Slovik DM, Adams JS, Neer RM, Holick MF, Potts JT Jr. Deficient production of 1,25-dihydroxyvitamin D in elderly osteoporotic patients . N Engl J Med 1981;305:372–4.

11. Campbell AJ, Robertson MC, Gardner MM, Norton RN, Tilyard MW, Buchner DM: Randomized controlled trial of a general practice programme of home based to prevents falls in elderly women. BMJ 1997, 315:1065-1069.

12. Lips P. Worldwide status of vitamin D nutrition. J Steroid Biochem Mol Biol. 2010 Jul;121(1-2):297-300. Epub 2010 Mar 1.

13. Pernsteiner J. Worldwide vitamin D deficiency. Report: Northern Europe has better values than Mediterranean countries. Kinderkrankenschwester. 2009 Sep;28(9):390.

14. Lips P, Graafmans WC, Ooms ME, Bezemar PD, Bouter LM: Vitamin D supplementation and fracture incidente in elderly persons. A randomized placebo-controlled clinical trial. Ann Intern Med 1996, 124:400-406.

15. López García-Franco A, Isasi Zaragoza C, Baos Vicente V, Blasco Lobo A: Prevención y tratamiento de la osteoporosis. FMC Protocolos 2003, 10 (suplemento 3):7-26.

16. Muñoz-Torres M, Alonso G, Mezquita Raya P: Prevención y tratamiento de la osteoporosis.Endocrinología y nutrición 2003, 50:1-7.

17. NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis Prevention, Diagnosis and Therapy. JAMA 2001, 285:785-795.

18. Chung M, Lee J, Terasawa T, Lau J, Trikalinos TA. Vitamin D With or Without Calcium Supplementation for Prevention of Cancer and Fractures: An Updated Meta-analysis for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med. 2011 Dec 20;155(12):827-38.

19. Gatto S, Gimigliano F, Gimigliano R, Iolascon G. Prevention of falls and role of calcium and vitamin D. Aging Clin Exp Res. 2011 Apr;23(2 Suppl):20-1.

20. Srivastava M, Deal C: Osteoporosis in elderly: prevention and treatment. Clin Geriatr Med 2002, 18:529-555.

21. Vallecillo G, Díez A, Carbonell J, González J: Tratamiento de la osteoporosis con calcio y vitamina D. Revisión sistemática. Med Clin (Barc) 2000, 115:46-51.

22. Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, et al. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2009:CD007146.

23. Zamboni M, Zoico E, Tosoni P, Zivelonghi A, Bartolani A, Di Francesco V, Bosello O: Relation between vitamin D, physical performance, disability in elderly persons. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2002, 57:M7-11.

24. Konnopka A, Jerusel N, König HH. The health and economic consequences of osteopenia- and osteoporosis-attributable hip fractures in Germany: estimation for 2002 and projection until 2050. Osteoporos Int. 2009 Jul;20(7):1117-29. Epub 2008 Dec 2.

25.Van der Wielen RP, Lowik MR, van der Berg H, de Groot LC, Haller J, van Staveren WA: Serum vitamin D concentrations among elderly people in Europe. Lancet 1995, 346:207-210.

26. Chang JT, Morton SC, Rubenstein LZ, Mojica WA, Maglione M, Suttorp MJ, Roth EA, Shekelle PG. Interventions for the prevention of falls in older adults: systematic review and meta-analysis of randomised clinical trials. BMJ.2004 Mar 20;328(7441):680.

27. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Willett WC, Staehelin HB, Bazemore MG, Zee RY, Wong JB. Effect of Vitamin D on falls: a meta-analysis. . JAMA. 2004 Apr 28;291(16):1999-2006.

28. Dawson-Hughes B, Harris SS, Krall EA, Dallal GE. Effect of calcium and vitamin D supplementation on bone density in men and women 65 years of age or older. N Engl J Med. 1997;337:670-676.pmid:9278463.

29. Chapuy MC, Arlot ME, Duboeuf F, et al. Vitamin D3 and calcium to prevent hip fractures in the elderly women. N Engl J Med. 1992;327:1637.

30. Sorensen OH, Lund B, Saltin B, et al. Myopathy in bone loss of ageing: improvement by treatment with 1 alpha-hydroxycholecalciferol and calcium. Clin Sci (Colch). 1979;56:157-161.pmid:477197Medline

31. Pfeifer M, Begerow B, Minne HW, Abrams C, Nachtigall D, Hansen C. Effects of a short-term vitamin D and calcium supplementation on body sway and secondary hyperparathyroidism in elderly women. J Bone Miner Res. 2000;15:1113-1118.pmid:10841179 CrossRefMedline

32. Bischoff HA, Stahelin HB, Dick W, et al. Effects of vitamin D and calcium supplementation on falls: a randomized controlled trial. J Bone Miner Res. 2003;18:343-351.pmid:12568412.

33. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Willett WC, Staehelin HB, Bazemore MG, Zee RY, Wong JB. Effect of Vitamin D on falls: a meta-analysis. . JAMA. 2004 Apr 28;291(16):1999-2006.

34. Dobnig H. A review of the health consequences of the vitamin D deficiency pandemic. J Neurol Sci. 2011 Dec 15;311(1-2):15-8. Epub 2011 Sep 22.

35. Suzuki T. (2011) demonstrated that lower 25 (OH) D, particularly levels below 20 ng/mL, is independently and significantly associated with an increased risk of falling.

36. Suzuki T. Frontiers in vitamin D; basic research and clinical application. Vitamin D and falls. Clin Calcium. 2011 Nov;21(11):71-9.

37. Garcia LA, King KK, Ferrini MG, Norris KC, Artaza JN. 1,25(OH)2 vitamin D3 stimulates myogenic differentiation by inhibiting cell proliferation and modulating the expression of promyogenic growth factors and myostatin in C2C12 skeletal muscle cells. Endocrinology. 2011 Aug;152(8):2976-86. Epub 2011 Jun 14.

38. Church J, Goodall S, Norman R, Haas M. An economic evaluation of community and residential aged care falls prevention strategies in NSW. N S W Public Health Bull. 2011 Jun;22(3-4):60-8.

39. Lawless S, White P, Murdoch P, Leitch S. (Preventing) two birds with one stone: improving vitamin D levels in the elderly. J Prim Health Care. 2011 Jun 1;3(2):150-2.

40. Fantino B, Beauchet O, Savignat S, Bouvard B, Legrand E, Annweiler C. Profile of French community-dwelling older adults supplemented with vitamin D: findings and lessons. Adv Ther. 2011 Jun;28(6):483-9. doi: 10.1007/s12325-011-0030-4. Epub 2011 May 21.

41. Grant WB. An estimate of the global reduction in mortality rates through doubling vitamin D levels. Eur J Clin Nutr. 2011 Sep;65(9):1016-26. doi: 10.1038/ejcn.2011.68. Epub 2011 Jul 6.

42. Bradley SM. Falls in older adults. Mt Sinai J Med. 2011 Jul-Aug;78(4):590-5. doi: 10.1002/msj.20280.

43. Rolland Y, Dupuy C, Abellan van Kan G, Gillette S, Vellas B. Treatment strategies for sarcopenia and frailty. Med Clin North Am. 2011 May;95(3):427-38, ix. Epub 2011 Mar 30.

44. McKenna MJ, Freaney R, Meade A, Muldowney FP. Hypovitaminosis D and elevated serum alkaline phosphatase in elderly Irish people . Am J Clin Nutr 1985;41:101–9.
Web of Science | Medline

45. Prier A, Lanoe R, Sauvage I, Camus J-P, Guillemant S. Carence en vitamine D chez le vieillard hospitalisé en long séjour: étude d'un protocole de correction adapté au milieu institutionnel . Ann Med Interne (Paris) 1985; 136:27–30.
Medline

46. Sebert JL, Fardellone P, Liu S, et al. Carence et supplémentation vitaminique D du sujet âgé: essai comparatif de diverses modalités d'administration de la vitamine D2 . Rev Rhum Mal Osteoartic 1988;55:693–700.
Medline

47. Lips P, Wiersinga A, van Ginkel FC, et al. The effect of vitamin D supplementation on vitamin D status and parathyroid function in elderly subjects . J Clin Endocrinol Metab 1988;67:644–50.
CrossRef | Web of Science | Medline

48. Himmelstein S, Clemens TL, Rubin A, Lindsay R. Vitamin D supplementation in elderly nursing home residents increases 25(OH)D but not 1,25(OH)2D . Am J Clin Nutr 1990;52:701–6.
Web of Science | Medline

49. Chapuy MC, Chapuy P, Meunier PJ. Calcium and vitamin D supplements: effects on calcium metabolism in elderly people . Am J Clin Nutr 1987;46: 324–8.
Web of Science | Medline

50. Chapuy MC, Arlot ME, Duboeuf F, Brun J, Crouzet B, Arnaud S, Delmas PD, Meunier PJ. Vitamin D3 and calcium to prevent hip fractures in the elderly women. N Engl J Med. 1992 Dec 3;327(23):1637-42.

51. Blahos J. Current and future options for treatment of osteoporosis. Vnitr Lek. 2011 Nov;57(11):888-90.

52. Ross AC, Manson JE, Abrams SA, Aloia JF, Brannon PM, Clinton SK, Durazo-Arvizu RA, Gallagher JC, Gallo RL,Jones G, Kovacs CS, Mayne ST, Rosen CJ, Shapses SA. The 2011 Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D: what dietetics practitioners need to know. J Am Diet Assoc. 2011 Apr;111(4):524-7.